Email là công cụ mà hầu hết cá nhân hay doanh nghiệp sử dụng thường xuyên để phục vụ cho mục đích công việc. Tuy nhiên khi công nghệ càng phát triển thì sẽ kéo theo nhiều hạn chế như tình trạng lừa đảo xảy ra. Một trong những hành vi khiến nhiều người dùng internet bị “sập bẫy” đó là sử dụng Phishing Email – Email lừa đảo. Vậy Phishing Email là gì? Làm thế nào để nhận biết và phòng tránh Phishing? Trong bài viết dưới đây, Mona Host sẽ giúp các bạn giải đáp những vấn đề này.
Phishing Email là gì?
Phishing Email hay còn gọi là email lừa đảo là một hình thức tấn công mạng (phishing scams) sử dụng email để đánh cắp thông tin cá nhân nhạy cảm của người dùng như mật khẩu, thông tin tài khoản ngân hàng, thẻ tín dụng hay những dữ liệu quan trọng khác. Các hacker thông thường sẽ giả mạo thành doanh nghiệp có độ uy tín cao như trường học, ngân hàng… để thực hiện hành vi lừa đảo. Một khi bạn bị mắc lừa sẽ dễ dàng cung cấp cho đối tượng các thông tin quan trọng, nhạy cảm.
Trong email, những kẻ lừa đảo sẽ đưa ra những lời mời hay hứa hẹn hấp dẫn hoặc thông báo khẩn cấp để dụ dỗ người dùng click vào đường link hoặc tệp đính kèm độc hại. Khi người dùng click vào, họ sẽ được dẫn đến một trang web giả mạo có giao diện giống với trang web thật của tổ chức mà kẻ lừa đảo giả mạo.
Các dạng email lừa đảo thường gặp
Với những thông tin trên chắc hẳn bạn đã hiểu Phishing Email là gì?. Bạn nên tìm hiểu những dạng lừa đảo qua email để có thể phòng tránh. Có nhiều dạng lừa đảo Phishing Email phân loại theo đối tượng và các hình thức tấn công khác nhau, dưới đây là một số hình thức lừa đảo thường gặp.
Phishing Email đặt hàng giả mạo
Loại email lừa đảo này sẽ nhắm đến các doanh nghiệp cung cấp sản phẩm đặt hàng. Thông thường khi đặt hàng online trên mạng, người dùng thường nhận được mail thông báo về đơn hàng nên họ sẽ chủ quan và mở những email này ra mà không hề nghi ngờ gì.
Chính vì vậy nhiều người dùng sẽ bị dính vào cạm bẫy của Phishing Email.
Phishing mail giả mạo thông báo email business Overload data
Đây là loại Phishing email giả mạo thường gặp nhất trong hệ thống email business. Chỉ cần bạn nhấp chuột vào liên kết yêu cầu Upgrade Email Quota này thì những mã độc được các tin tặc cài sẵn trong liên kết sẽ xâm nhập vào hệ thống email của doanh nghiệp.
Phishing Email thông báo về hình thức thanh toán online
Bạn có thể đã nhận được một email thông báo về việc tài khoản thanh toán trực tuyến của bạn gặp vấn đề, ví dụ như thẻ tín dụng hết hạn hoặc địa chỉ thanh toán không chính xác. Email này yêu cầu bạn mở một đường link và cập nhật thông tin để khắc phục sự cố.
Với những ai hay nhận email thông báo thanh toán không chính xác thì sẽ có tâm lý chủ quan và nhấp vào đường link ở email giả mạo mà không hề nghi ngờ. Đặc biệt trong liên kết mà bạn nhấp chuột được các tin tặc thiết kế website với giao diện giống như trang đăng nhập bạn từng vào.
Email phishing giả mạo thông báo tài khoản bị xâm nhập
Dạng email lừa đảo này luôn yêu cầu bạn xác minh lại quyền sở hữu và thay đổi mật khẩu mới bằng cách nhấp vào đường link đính kèm. Bởi liên quan đến nguy cơ bị mất tài khoản, người nhận email này có tâm lý lo lắng và liền vội vàng nhấp vào đường link mà không nghĩ bản thân bị sập bẫy.
Email phishing mạo danh cơ quan nhà nước
Bạn có thể đã nhận được một email giả mạo được gửi từ một tổ chức chính phủ như Bộ Thông tin và Truyền thông, Công an nhân dân,… Email này cảnh báo bạn về việc vi phạm quy định sử dụng internet, ví dụ như tải xuống các tệp bất hợp pháp, và yêu cầu bạn điền thông tin vào biểu mẫu để kháng nghị.
Những email này được tin tặc tạo ra với diện mạo giống thật nhất. Ngoài ra có một số email sẽ giả danh chi cục Thuế để nhắm vào các bộ phận kế toán tài chính của doanh nghiệp.
Email phishing thông báo trúng thưởng hấp dẫn
Bạn có thể đã nhận được một email thông báo rằng bạn đã may mắn trúng thưởng một giải thưởng hấp dẫn như ô tô, điện thoại, du lịch,… Email này thường được gửi từ một tổ chức hoặc cá nhân mà bạn không quen biết, và yêu cầu bạn click vào một đường link để truy cập trang web và cung cấp thông tin cá nhân để nhận thưởng. Đừng vội mừng quá mà nhấp vào đường link bởi vì bạn sẽ bị đánh cắp thông tin.
Email phishing giả mạo là khách hàng
Những kẻ xấu sẽ giả mạo là người vừa đặt hàng bên doanh nghiệp bạn nhưng không nhận được sản phẩm. Trong email thường đính kèm liên kết để bạn phản hồi lại với bên mua hàng, từ đó bạn sẽ dễ bị lộ thông tin khi nhấp vào liên kết.
Email phishing giả mạo thông báo kiểm tra
Bỗng nhiên bạn nhận được một email thông báo rằng hệ thống email business đang tiến hành kiểm tra, hãy điền vào biểu mẫu được cung cấp để yêu cầu xác minh. Từ đó nếu không cảnh giác bạn sẽ bị mất toàn bộ thông tin email nếu thực hiện theo.
Phishing Email giả mạo gửi một thông báo rút tiền
Thông thường bạn hay nhận được thông báo biến động số dư tài khoản. Nhưng bỗng nhiên bạn có thể đã nhận được một email thông báo về việc có biến động số dư lớn trong tài khoản ngân hàng của bạn, mặc dù bạn không hề thực hiện giao dịch nào. Và bắt bạn nhấp vào link xác thực lại tài khoản, nếu bạn click vào link đã mắc phải bẫy của hacker.
Phishing Email giả mạo thông báo tài khoản quá hạn thanh toán cần thanh toán ngay
Bạn có thể đã nhận được một email thông báo về việc một dịch vụ nào đó mà bạn đang sử dụng đã quá hạn thanh toán. Email này thường được gửi từ một địa chỉ email có tên miền giống với tên miền của doanh nghiệp cung cấp dịch vụ, và yêu cầu bạn đăng nhập vào hệ thống để cập nhật thanh toán hoặc lưu trữ dữ liệu. Nếu bạn điển thông tin vào đường link trên bạn đã bị lừa.
Phishing Email giả mạo làm người quen cũ
Bạn có thể đã nhận được một email từ một người bạn hoặc đồng nghiệp cũ, trong đó họ nói rằng họ đang gặp khó khăn về tài chính và cần vay một số tiền gấp. Phishing Email này thường tạo cảm giác cấp bách và hứa hẹn sẽ trả lại tiền ngay sau khi có thể. Nếu bạn chuyển ngay cho họ, chắc chắn bạn đã bị lừa.
Trên đây chúng tôi đã cung cấp cho các bạn định nghĩa Phishing Email là gì cũng như loại email lừa đảo thường gặp trong thực tế. Phishing rất nguy hiểm vì vậy bạn cần phải biết cách phòng tránh chúng. Tiếp theo hãy cùng tìm hiểu những dấu hiệu để nhận biết một email lừa đảo sẽ như thế nào nhé!
Dấu hiệu nhận biết một email phishing là gì?
Với thông tin trên chắc hẳn bạn đã biết thêm các hình thức lừa đảo thông qua Phishing Email. Dưới đây là những dấu hiệu cho thấy bạn đang nhận được mail lừa đảo, hãy theo dõi nhé.
Yêu cầu cung cấp thông tin cá nhân riêng tư, nhạy cảm
Khi đọc bất kỳ email từ doanh nghiệp nào có yêu cầu cung cấp một số thông tin nhạy cảm thì gần 90% đó là email giả mạo. Bởi các công ty chuyên nghiệp dù quy mô nhỏ hay lớn thì sẽ không bao giờ yêu cầu bạn phải cung cấp mật khẩu đăng nhập, thông tin số thẻ ngân hàng, mã số thuế hay điền form.
Họ và tên người nhận không được ghi đủ
Nếu nhìn thấy cách mở đầu email như “Gửi các thành viên thân mến” hoặc “Gửi chủ tài khoản này” thì đây là dấu hiệu đáng lo ngại bởi có thể bạn đang gặp email giả mạo. Thực tế, hầu hết các cá nhân hay doanh nghiệp nào khi gửi email cũng ghi cả họ và tên của bạn trong email, sau đó xác thực lại bằng điện thoại.
Đuôi tên miền email không rõ ràng
Email lừa đảo thường có địa chỉ tên miền rất đáng ngờ. Kéo chuột lên phần Form và để ý xem địa chỉ có thêm các ký tự đặc biệt hay một dãy số lạ nào hay không trước khi mở email để tránh “sập bẫy”.
Mail mắc lỗi chính tả
Đây là một dấu hiệu thường mắc phải nên dễ nhận ra nhất. Các email giả mạo thường mắc rất nhiều lỗi chính tả và lỗi ngữ pháp. Bởi hầu hết các nhân sự tại doanh nghiệp trước khi gửi mail cho khách hàng hay đối tác đều kiểm tra rất kỹ lỗi chính tả. Với những email giả mạo thì tin tặc thường viết sai và mắc lỗi rất nhiều.
Buộc người dùng click vào đường link
Một số loại email giả mạo được lập trình thành một đường link duy nhất từ đầu đến cuối. Nếu vô tình nhấp chuột vào bất kỳ đâu đó trong loại email này thì email của bạn sẽ mở ra một trang giả mạo khác rồi tải về rất nhiều phần mềm độc hại, ví dụ như Trojan và các phần mềm Spyware khác. Vậy nên khi email có bắt buộc phải nhấp vào đường link thì tốt nhất là không thực hiện theo khi chưa tìm hiểu kỹ.
Chứa các file đính kèm không an toàn
Thông thường các email giả mạo hay chứa các tệp tin đính kèm để dụ dỗ bạn tải về. Không nên “nhẹ dạ cả tin” và vội vàng thực hiện theo yêu cầu. Thực tế các doanh nghiệp uy tín sẽ yêu cầu bạn truy cập vào website của công ty để tải tài liệu đính kèm về hoặc theo một cách xác thực chính chủ nào đó để bạn yên tâm hơn.
Dẫn người dùng đến web ẩn
Hãy kiểm tra thật kỹ các đường link đính kèm để biết chúng sẽ đưa bạn đến đâu. Nếu thấy nghi ngờ về địa chỉ web hãy xóa email hoặc đưa vào mục Spam.
Cách đề cao cảnh giác khi gặp email lừa đảo
Lừa đảo qua mạng, đặc biệt là qua email, đang ngày càng trở nên tinh vi và gây thiệt hại nặng nề cho cá nhân và doanh nghiệp. Mặc dù hệ thống lọc tự động đã giúp loại bỏ phần lớn email lừa đảo, nhưng một số email tinh vi vẫn có thể lọt vào hộp thư đến của bạn. Dưới đây là một số mẹo giúp bạn xác định email Phishing
Luôn cảnh giác với mail lạ
Hiện nay các hành vi lừa đảo ngày càng tinh vi. Và có một sự thật phải thừa nhận rằng người dùng thường bị động và luôn phát hiện các “mánh khóe” lừa đảo sau cùng. Vậy nên để an toàn khi sử dụng dịch vụ email hosting từ những nhà cung cấp uy tín, tốt nhất là luôn cảnh giác trong mọi thao tác trên internet. Lúc nhận email cảnh báo hay bắt cung cấp thông tin hoặc nhấp vào đường link lạ thì không nên làm theo.
Dùng công cụ quét mã độc, diệt virus
Để phát hiện ra email lừa đảo, bạn có thể sử dụng các công cụ quét mã độc để tìm kiếm và loại bỏ chúng nếu chẳng may máy tính đã bị xâm nhập. Bạn dễ dàng tìm thấy các thông tin về những công cụ quét mã này, thao tác thực hiện không quá phức tạp và bạn có thể chủ động cài đặt chúng.
Kiểm tra lỗi chính tả khi đọc mail
Hãy đọc email một cách cẩn trọng và tỉ mỉ. Các email giả mạo thường bị sai chính tả và ngữ pháp rất nhiều. Vậy nên hãy cảnh giác nếu bỗng nhận được một email từ địa chỉ lạ và còn sai chính tả. Ngoài ra bạn cần dựa vào trực giác cũng như tình hình thực tế để biết có nên mở email hay không. Bởi nếu không mua hàng, không thực hiện giao dịch, không trúng thưởng thì chẳng có lý do gì để nhận các loại email thông báo về chúng.
Những câu hỏi thường gặp liên quan về phishing email là gì?
Điều gì xảy ra nếu bạn lỡ mở một Email Phishing?
Việc nhấp vào liên kết độc hại trong email lừa đảo có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng cho cả cá nhân và doanh nghiệp. Có thể gặp phải những tình huống sau:
- Mất cắp dữ liệu cá nhân: Kẻ lừa đảo có thể cài đặt phần mềm độc hại lên thiết bị của bạn khi bạn nhấp vào liên kết độc hại. Phần mềm độc hại này có thể đánh cắp dữ liệu cá nhân nhạy cảm của bạn như mật khẩu, thông tin tài khoản ngân hàng, số thẻ tín dụng, v.v.
- Xâm nhập tài khoản: Kẻ lừa đảo có thể sử dụng thông tin cá nhân mà họ đánh cắp được để xâm nhập vào các tài khoản trực tuyến của bạn, chẳng hạn như email, mạng xã hội, ngân hàng trực tuyến,…
- Tổn thất tài chính: Kẻ lừa đảo có thể sử dụng thông tin tài khoản ngân hàng của bạn để thực hiện các giao dịch gian lận hoặc rút tiền trái phép.
- Mất cắp dữ liệu khách hàng: Kẻ lừa đảo có thể đánh cắp dữ liệu khách hàng của doanh nghiệp, chẳng hạn như tên, địa chỉ, email, thông tin tài chính, v.v.
- Gây tổn hại đến danh tiếng: Kẻ lừa đảo có thể sử dụng thông tin của doanh nghiệp để tạo ra các trang web giả mạo hoặc tung tin đồn thất thiệt về doanh nghiệp.
Làm thế nào để những kẻ lừa đảo lấy được địa chỉ email của bạn?
Hacker có thể lấy được địa chỉ email của bạn thông qua nhiều cách, chẳng hạn như trang web và ứng dụng có thể có lỗ hổng bảo mật, thu thập địa chỉ email từ các diễn đàn trực tuyến, mạng xã hội, cài đặt phần mềm độc hại lên thiết bị ,…
Trên đây là những chia sẻ về email lừa đảo. Hy vọng sau khi đọc xong bài viết bạn có thể hiểu hơn về Phishing Email là gì và có cho mình sự chuẩn bị kỹ càng để không mắc phải sai lầm đáng tiếc khi sử dụng dịch vụ email.
Mình là Võ Nguyên Thoại, hiện tại đang là Co-founder và CTO của MONA Host - công ty chuyên cung cấp các dịch vụ cloud hosting, vps và hạ tầng thuộc phân khúc cao cấp tại thị trường Việt Nam, đồng thời cũng là Group CTO của The MONA, công ty chủ quản của MONA Media, MONA Software và MONA Host, với hệ sinh thái đầy đủ và hoàn chỉnh để phát triển doanh nghiệp trên môi trường internet.
Với kinh nghiệm làm việc chuyên sâu hơn 15 năm trong lĩnh vực CNTT, trải dài từ mảng hạ tầng, hệ thống, phát triển phần mềm và devops, Thoại mong muốn đóng góp các kinh nghiệm và kiến thức của mình tại Mona để xây dựng một hạ tầng CNTT với các trải nghiệm mới, cao cấp hơn, mượt mà hơn, tin cậy hơn và xoá bỏ khoảng cách giữa các doanh nghiệp và công cuộc chuyển đổi số với đội ngũ chuyên viên kỹ thuật cao luôn hỗ trợ khách hàng 24/7.
Hy vọng với những kiến thức, hiểu biết Thoại chia sẻ sẽ hữu ích đến các bạn độc giả quan tâm!
