Bạn có bao giờ thắc mắc tại sao chỉ cần nhập tên miền là đã truy cập dễ dàng vào website thay vì phải nhớ những dãy số IP phức tạp? Đó chính là nhờ vào hệ thống DNS, một thành phần quan trọng giúp việc truy cập các trang web trở nên đơn giản và thuận tiện. Trong bài viết này, hãy cùng MONA Host tìm hiểu xem DNS là gì, cách thức hoạt động và tại sao DNS Server lại quan trọng đối với việc duy trì sự kết nối mượt mà trên internet.
DNS là gì?
DNS (Domain Name System), còn gọi là hệ thống phân giải tên miền. Nhiệm vụ của DNS là kết nối tên miền với địa chỉ IP tương ứng. Chức năng chính của hệ thống này là giúp người dùng truy cập trang web một cách thuận tiện mà không cần nhớ các dãy số IP phức tạp.
Bên cạnh đó, DNS còn có nhiệm vụ quan trọng trong việc quản lý bảo mật, phân phối tải và định tuyến, giúp đảm bảo các truy vấn DNS diễn ra nhanh chóng, đáng tin cậy và an toàn hơn trên môi trường mạng.
Chức năng của DNS là gì?
Hãy tưởng tượng DNS như một cuốn sổ danh bạ. Thay vì phải ghi nhớ một loạt dãy số phức tạp giống như số điện thoại, bạn chỉ cần nhớ tên của người sở hữu số điện thoại đó. Trong trường hợp này, địa chỉ IP của trang web tương tự như số điện thoại, còn tên miền của trang web chính là tên của người sở hữu.
Ngoài ra, DNS còn có khả năng lưu trữ những tên miền mà nó đã phân giải trước đó. Khi bạn truy cập lại, hệ thống sẽ ưu tiên sử dụng những tên miền này, giúp cho việc tra cứu thông tin trở nên nhanh chóng và tiện lợi hơn.
DNS hoạt động như thế nào?
DNS hoạt động theo từng bước dựa trên cấu trúc của nó. Đầu tiên là một yêu cầu để lấy thông tin, gọi là “DNS query”. Hãy lấy ví dụ về việc truy cập website www.google.com trên trình duyệt web.
- Ban đầu, DNS Server sẽ kiểm tra file hosts – một file văn bản trong hệ điều hành, có nhiệm vụ chuyển đổi hostname thành địa chỉ IP.
- Nếu không tìm thấy thông tin trong file hosts, nó sẽ kiểm tra bộ nhớ đệm (cache) – nơi lưu trữ tạm thời dữ liệu của phần cứng hoặc phần mềm.
- Thông tin này thường được lưu trữ phổ biến nhất trong bộ nhớ đệm của trình duyệt và của nhà cung cấp dịch vụ Internet (ISP).
- Nếu vẫn không tìm được thông tin, bạn sẽ nhận được một mã lỗi.
DNS có những loại bản ghi nào?
Sau khi tìm hiểu DNS là gì cũng như chức năng và cách hoạt động của hệ thống phân giải tên miền này, việc nắm bắt các loại bản ghi DNS cũng là điều cần thiết. Mỗi loại bản ghi DNS đều có chức năng riêng biệt, góp phần vào việc xác định và định tuyến lưu lượng internet một cách hiệu quả.
- A Record: Bản ghi DNS này là loại cơ bản và phổ biến nhất, thường được sử dụng để liên kết tên miền của trang web với một địa chỉ IP cụ thể. Bạn có thể thêm tên miền mới, thiết lập TTL (Time to live – thời gian tải lại bản ghi) và Points to (trỏ tới IP nào).
- CNAME Record : Bản ghi này cho phép bạn tạo một hoặc nhiều tên thay thế cho tên miền chính. Bạn có thể thiết lập một tên mới, định hướng nó tới tên gốc, và cấu hình thời gian TTL cho bản ghi.
- MX Record: Đây là bản ghi xác định máy chủ nào sẽ chịu trách nhiệm quản lý email cho tên miền của bạn. Nó cho phép bạn liên kết tên miền với máy chủ email, thiết lập mức độ ưu tiên (Priority) và cài đặt TTL.
- TXT Record: Bản ghi này giúp bạn lưu trữ các thông tin về định dạng văn bản liên quan đến tên miền. Bạn có thể thêm các host mới, , TTL, giá trị TXT và Points to.
- AAA Record: A Record và AAAA Record đều dùng để trỏ domain, nhưng AAAA Record được thiết kế đặc biệt để liên kết với một địa chỉ IPv6. Bạn có thể thêm host mới, địa chỉ IPv6 và TTL.
- NS Record: NS Record là một loại bản ghi trên máy chủ DNS của tên miền, nó cho phép bạn chỉ định Name Server cụ thể cho các tên miền con. Bạn có thể thiết lập các thông số như host mới, Name Server và TTL.
- SRV Record: Là một loại bản ghi đặc biệt trong hệ thống Domain Name System (DNS), được sử dụng để xác định địa chỉ chính xác của dịch vụ đang chạy trên một cổng nhất định. Bạn có thể tùy chỉnh SRV Record bằng cách thêm các thông số như Name, Priority, Weight, Port, Points to và TTL.
Phân loại DNS Server
Vai trò của hệ thống tên miền DNS đối với việc duy trì và kết nối các thiết bị với internet là điều không thể phủ nhận. Nhưng không phải ai cũng biết rõ về các loại DNS và mỗi loại DNS dùng để làm gì. Vì vậy, MONA Host đã phân loại một số DNS Server phổ biến hiện nay ngay trong nội dung dưới đây.
Root Name Server
Root Name Server, hay cũng được gọi là Name Server, là thành phần chính trong hệ thống DNS để định hướng các truy vấn. Khi nhận yêu cầu từ DNS Recursive Resolver, Root Name Server sẽ chỉ định cho Resolver tìm kiếm thông tin ở các máy chủ tên miền cấp cao nhất (TLD Name Servers).
Local Name Server
Local Name Server là một máy chủ DNS được thiết lập trong mạng nội bộ của một tổ chức hoặc doanh nghiệp nhằm hỗ trợ quản lý và phân giải tên miền một cách nhanh chóng và hiệu quả. Local Name Server hoạt động bằng cách lưu trữ các bản ghi DNS Record cho các tên miền thường xuyên được sử dụng trong mạng nội bộ.
Authoritative Nameserver
Khi DNS Resolver đã xác định được Authoritative Nameserver của tên miền, quá trình phân giải tên miền sẽ diễn ra. Authoritative Name Server chứa thông tin về địa chỉ IP của tên miền. Cung cấp cho Recursive Resolver thông tin này từ các bản ghi trong danh sách của nó.
Nguyên tắc làm việc của DNS là gì?
Mỗi công ty cung cấp dịch vụ Internet có hệ thống máy chủ DNS riêng để điều hành và duy trì. Điều này có nghĩa là khi một trình duyệt cần tìm địa chỉ của một trang web, máy chủ DNS phải là của chính tổ chức điều hành trang web đó, chứ không phải của một công ty khác cung cấp dịch vụ Internet.
DNS có thể truy vấn các máy chủ DNS khác để lấy thông tin về một tên miền đã được giải mã. DNS Server của mỗi tên miền thông thường có hai nhiệm vụ chính:
- Đầu tiên, nó giải quyết tên miền thành các địa chỉ Internet từ các máy trong miền và cả từ bên ngoài miền mà nó quản lý.
- Thứ hai, nó phản hồi các máy chủ DNS bên ngoài khi họ cố gắng giải quyết các tên miền thuộc miền mà nó quản lý.
DNS Servers Và Địa Chỉ IP
Nhiệm vụ cốt lõi của một máy chủ DNS (Domain Name Server) là chuyển đổi tên miền thành địa chỉ IP. Nghe thì có vẻ đơn giản nhưng thực tế đây lại là hoạt động vô cùng phức tạp. Nguyên nhân chính là do:
- Đang có hàng tỷ địa chỉ IP được sử dụng trên thế giới.
- Máy chủ DNS phải xử lý “hàng tỷ” yêu cầu truy cập Internet tại bất kỳ thời điểm nào.
- Mỗi ngày, có hàng triệu người thêm mới hoặc thay đổi tên miền và địa chỉ IP.
Để thực hiện nhiệm vụ này, máy chủ DNS dựa vào hiệu suất của mạng và các giao thức Internet. Về phần địa chỉ IP, mỗi máy tính trên Internet đều có một địa chỉ IP duy nhất (theo chuẩn IPv4 và IPv6), được quản lý bởi Cơ quan Quản lý Số hiệu Internet (IANA).
Lý do gì khiến DNS dễ bị tấn công?
Hệ thống DNS Server có tính phức tạp cao, thường xuyên trở thành mục tiêu cho nhiều cuộc tấn công khác nhau. Khi người dùng nhập một tên miền, trình duyệt sẽ kết nối với một Name Server để truy vấn địa chỉ IP phù hợp. Name Server có hai loại chính là máy chủ tên có thẩm quyền và máy chủ tên đệ quy:
- Máy chủ tên có thẩm quyền: Lưu trữ toàn bộ thông tin về một vùng cụ thể.
- Máy chủ tên đệ quy: Trả lời các truy vấn DNS cho người dùng Internet và lưu trữ tạm thời kết quả phản hồi của DNS.
Khi một máy chủ đệ quy nhận được phản hồi, nó sẽ lưu vào bộ nhớ tạm để tăng tốc độ cho các truy vấn sau. Việc lưu trữ này giúp giảm số lượng yêu cầu cần thiết, nhưng cũng tiềm ẩn rủi ro lớn là dễ bị tấn công bởi các hacker “man-in-the-middle” (người trung gian).
Qua những cuộc tấn công này, tội phạm mạng có thể:
- Chiếm đoạt email
- Tiếp cận vào Voice Over IP (VoIP)
- Giả mạo các trang web
- Lấy cắp các thông tin đăng nhập và mật khẩu
- Trích xuất dữ liệu thẻ tín dụng và các thông tin bí mật khác
Vấn đề rò rỉ DNS
Gần như mọi hoạt động trên Internet đều tiềm ẩn nguy cơ rò rỉ thông tin, và thông tin DNS cũng không phải ngoại lệ. Khi sử dụng VPN, vẫn có khả năng DNS bị rò rỉ ra ngoài, dẫn đến những hậu quả khó lường về bảo mật và quyền riêng tư trực tuyến.
Rò rỉ DNS là gì?
Máy tính của người dùng cần kết nối với dịch vụ DNS để liên kết tên miền đã nhập với địa chỉ IP của máy chủ Website. Nhờ vậy, trang Web mới có thể được tìm thấy và hiển thị cho người dùng. Khi sử dụng VPN, đôi khi kết nối DNS có thể đi thẳng đến ISP thay vì qua VPN. Điều này khiến thông tin về các Website bạn truy cập bị lộ.
Lỗi rò rỉ DNS làm lộ hoạt động duyệt Web của bạn với ISP và vị trí của bạn với các Website truy cập, làm giảm hiệu quả của VPN.
Tại sao Domain Name System rò rỉ sẽ gây nguy hiểm?
Khi hệ thống DNS Server bị rò rỉ, điều này có thể gây ra những vấn đề bảo mật nghiêm trọng. Kẻ tấn công có thể sử dụng thông tin rò rỉ để thực hiện các cuộc tấn công nhắm vào người dùng bình thường và doanh nghiệp. Một số nguy cơ bạn có thể gặp phải có thể kể đến:
- Tiết lộ hoạt động trực tuyến: Các thông tin về trang web bạn truy cập và địa chỉ IP của bạn có thể bị lộ, cho phép người khác theo dõi và biết được thói quen sử dụng internet của bạn.
- Nguy cơ bị đánh cắp thông tin nhạy cảm: Bao gồm tên người dùng, mật khẩu, thông tin tài khoản ngân hàng hoặc thông tin thẻ tín dụng.
- Theo dõi và xây dựng hồ sơ: Các bên thứ ba có thể thu thập và theo dõi hành vi trực tuyến của bạn để tiếp thị đích danh, định hướng quảng cáo hoặc giám sát hoạt động trực tuyến của bạn.
- Bị hạn chế truy cập: Dựa vào thông tin DNS bị rò rỉ, các tổ chức, cơ quan chính phủ hay nhà cung cấp dịch vụ internet có thể xác định và hạn chế quyền truy cập của bạn đến một số trang web hoặc dịch vụ nhất định.
- Nguy cơ an ninh mạng: Rò rỉ DNS có thể tạo điều kiện cho kẻ xấu sử dụng các kỹ thuật tấn công như giả mạo DNS (DNS spoofing) hoặc tấn công người giữa (man-in-the-middle), nhằm chặn hoặc sửa đổi dữ liệu truyền đi và đến.
Nguyên nhân dẫn đến việc rò rỉ DNS
Rò rỉ DNS là một vấn đề đáng quan ngại đối với các tổ chức và cá nhân sử dụng internet, có thể dẫn đến việc định hướng sai người dùng đến các trang web giả mạo, gây mất dữ liệu quan trọng hoặc tiềm ẩn rủi ro về an ninh mạng. Dưới đây là một số nguyên nhân dẫn đến việc rò rỉ DNS:
- Lỗi chuyển đổi từ IPv4 sang IPv6: Mặc dù IPv6 là công nghệ mới hơn và an toàn hơn so với IPv4, không phải tất cả các máy chủ VPN đều hỗ trợ IPv6. Nếu bạn gửi một yêu cầu IPv4 qua một đường hầm IPv6, thông tin của bạn có thể bị lộ.
- Các tính năng của Windows: Windows có một tính năng gọi là “Phân giải Tên Đa chủ Thông minh” giúp tăng tốc độ internet bằng cách tự động chọn máy chủ DNS nhanh nhất. Tuy nhiên, điều này có thể khiến các yêu cầu DNS bỏ qua VPN và gửi trực tiếp đến ISP.
- Cấu hình không đúng: Mạng được thiết lập không an toàn hoặc không tương thích với VPN hoặc proxy cũng có thể gây ra rò rỉ DNS.
Hướng dẫn kiểm tra lỗi rò rỉ DNS
Các lỗi rò rỉ DNS có thể gây ra các vấn đề liên quan đến phân giải DNS, dẫn đến khả năng tiếp cận website của bạn bị giảm sút hoặc thậm chí là không thể truy cập được. Bạn nên thường xuyên kiểm tra và cập nhật các cài đặt DNS của mình, đảm bảo rằng website luôn hoạt động một cách suôn sẻ và đáp ứng được nhu cầu của người dùng.
Cách kiểm tra rò rỉ DNS từ trình duyệt
Có nhiều công cụ trực tuyến miễn phí giúp kiểm tra xem thông tin DNS có rò rỉ hay không. Tuy nhiên, công cụ phổ biến nhất và được sử dụng nhiều nhất là DNS Leak Test. Để sử dụng công cụ này, bạn có thể thực hiện theo các bước sau đây một cách dễ dàng:
- Truy cập vào trang web dnsleaktest.com
- Chọn tùy chọn “Extended test”. Công cụ sẽ liệt kê các máy chủ DNS mà nó phát hiện, bao gồm cả địa chỉ IP và chủ sở hữu tương ứng của chúng.
- Mở trang web ipMagnet trên trình duyệt của bạn. ipMagnet sẽ tự động bắt đầu hiển thị dữ liệu về kết nối của bạn.
- Để đảm bảo kết nối an toàn hơn, bạn có thể sử dụng phần mềm VPN.
Kiểm tra rò rỉ Domain Name System qua Torrent
Nếu bạn muốn kiểm tra qua Torrent, bạn có thể làm theo các bước sau:
- Bước 1: Đầu tiên, hãy kích hoạt mạng VPN trên thiết bị của bạn để đảm bảo rằng bạn đang sử dụng kết nối VPN an toàn.
- Bước 2: Tiếp theo, bạn tải và chia sẻ file qua Torrent. Trong quá trình chia sẻ, hãy mở trình đa luồng BitTorrent để xem danh sách các địa chỉ IP liên quan đến hoạt động chia sẻ Torrent.
- Bước 3: Kiểm tra danh sách địa chỉ IP hiển thị trong trình đa luồng BitTorrent và so sánh chúng với địa chỉ IP của máy chủ DNS mà bạn đang sử dụng. Nếu các địa chỉ IP trong danh sách không khớp với máy chủ DNS, có thể xảy ra sự rò rỉ DNS.
Phương pháp khắc phục DNS bị rò rỉ
Bằng cách xử lý các vấn đề liên quan đến rò rỉ DNS một cách kỹ lưỡng, bạn có thể giúp cải thiện tốc độ và độ tin cậy của mạng kết nối. Dưới đây một số cách khắc phục DNS bị rò rỉ phổ biến hiện nay:
- Sử dụng một máy chủ DNS riêng tư: Hãy cài đặt máy chủ DNS riêng tư trên thiết bị của bạn để tăng cường bảo mật và hiệu suất khi duyệt web. Các lựa chọn phổ biến cho máy chủ DNS riêng tư bao gồm Google DNS (8.8.8.8 và 8.8.4.4) và Cloudflare DNS (1.1.1.1 và 1.0.0.1).
- Sử dụng một VPN: Nếu bạn sử dụng dịch vụ VPN (Virtual Private Network), tất cả dữ liệu truyền qua mạng sẽ được mã hóa và yêu cầu DNS sẽ được định tuyến qua máy chủ DNS của VPN.
- Tắt IPv6 (nếu cần): Nếu bạn gặp phải sự cố lỗi DNS khi sử dụng IPv6, bạn có thể giải quyết bằng cách tắt IPv6 trên thiết bị của mình. Đây là một phương pháp đơn giản và hiệu quả để khắc phục vấn đề này.
Sự khác biệt giữa Public DNS và Private DNS là gì?
Private DNS được sử dụng bởi các máy tính có tường lửa bảo vệ, và cũng được áp dụng trong các mạng nội bộ. Việc sử dụng Private DNS cho phép các máy tính cùng mạng có thể nhận dạng chúng qua tên miền. Người dùng bên ngoài không thể truy cập trực tiếp vào các máy tính này.
Trái lại, Public DNS cho phép các máy chủ có thể được truy cập trên Internet công cộng. Điều này yêu cầu địa chỉ IP của máy chủ phải có sẵn để có thể truy cập từ Internet.
Danh sách DNS phổ biến nhất hiện nay
Phân giải DNS, hay việc chuyển đổi tên miền thành địa chỉ IP, đóng vai trò không thể thiếu trong việc duyệt web một cách nhanh chóng và ổn định. Bằng cách lựa chọn đúng DNS Server phù hợp, bạn có thể cải thiện đáng kể trải nghiệm người dùng và sự hiệu quả của website.
DNS Google
DNS Google, hay còn gọi là Google Public DNS, là một dịch vụ DNS công cộng rất phổ biến trên toàn cầu. Người dùng đánh giá cao về tốc độ, độ tin cậy và khả năng bảo vệ chống các trang web độc hại. Để sử dụng Google Public DNS, bạn có thể thay đổi cấu hình mạng của bạn bằng cách sử dụng các địa chỉ IP sau đây:
- Preferred DNS Server: 8.8.8.8
- Alternate DNS Server: 8.8.4.4
DNS Cloudflare
DNS Cloudflare là một dịch vụ DNS được cung cấp bởi Cloudflare. Nó hoạt động như một máy chủ tên đệ quy, giúp đổi tên miền của website thành địa chỉ IP tương ứng, nhằm đảm bảo rằng website có thể hoạt động và người dùng có thể truy cập vào nó. Để cấu hình hệ thống mạng để sử dụng DNS Cloudflare, bạn cần thiết lập các địa chỉ DNS sau:
- Preferred DNS Server: 1.1.1.1
- Alternate DNS Server: 1.1.1.2
OpenDNS
OpenDNS là một trong những dịch vụ DNS công cộng hàng đầu hiện nay. OpenDNS hoạt động không có thời gian nghỉ, giúp cải thiện trải nghiệm duyệt web và bảo vệ máy tính khỏi các cuộc tấn công trên Internet. Để kích hoạt OpenDNS, bạn cần thay đổi cài đặt mạng của bạn để sử dụng các địa chỉ IP sau:
- 208.67.222.222
- 208.67.222.220
Comodo Secure DNS
Comodo Secure DNS giúp bạn duyệt web một cách an toàn và hiệu quả hơn mà không cần phải cài đặt thêm phần mềm hay ứng dụng từ bên thứ ba. Bằng cách đổi DNS mạng của bạn thành địa chỉ IP sau đây là bạn đã có thể trải nghiệm tốc độ duyệt web nhanh và bảo vệ mạnh mẽ hơn:
- Primary DNS Server: 8.26.56.26
- Secondary DNS Server: 8.20.247.20
Các câu hỏi thường gặp về DNS là gì?
Bên cạnh việc tìm hiểu các vấn đề liên quan đến DNS server là gì hay vai trò của hệ thống tên miền DNS, người dùng còn có một số thắc mắc phổ biến mà MONA Host đã tổng hợp giải đáp ngay dưới đây.
DDNS là gì?
DDNS, hay Dynamic Domain Name System, là một hệ thống giúp ánh xạ địa chỉ IP động của modem mạng thành tên miền. Chức năng chính của DDNS là cập nhật địa chỉ IP của hệ thống mạng khi nó thay đổi, để đảm bảo tên miền luôn trỏ đến địa chỉ chính xác của modem mạng.
Làm thế nào để xử lý vấn đề DNS bị chậm?
Để giải quyết vấn đề về tốc độ chậm của hệ thống DNS, bạn có thể áp dụng các giải pháp sau:
- Sử dụng các máy chủ DNS nhanh: Thay đổi cài đặt DNS để sử dụng các máy chủ DNS nhanh như Google DNS (8.8.8.8, 8.8.4.4) hoặc Cloudflare DNS (1.1.1.1, 1.0.0.1).
- Xóa bộ nhớ cache DNS: Xóa cache DNS trên máy tính hoặc trình duyệt để đảm bảo thông tin DNS mới nhất được tải xuống.
- Kiểm tra cấu hình mạng: Đảm bảo cấu hình mạng hoạt động chính xác và không có vấn đề nào gây ảnh hưởng đến tốc độ giải quyết tên miền.
Hi vọng qua bài viết này, bạn đã có được cái nhìn rõ hơn về DNS là gì. DNS Server đóng vai trò như một bảng định tuyến của internet, dịch các tên miền thành địa chỉ IP để các thiết bị có thể tìm thấy và kết nối với nhau trên mạng. Điều này giúp đơn giản hóa việc duyệt web và truy cập vào các dịch vụ trực tuyến. Hiểu về DNS sẽ giúp bạn tối ưu hóa trải nghiệm internet của mình và có thể giải quyết các vấn đề kết nối một cách hiệu quả hơn.
Mình là Võ Nguyên Thoại, hiện tại đang là Co-founder và CTO của MONA Host - công ty chuyên cung cấp các dịch vụ cloud hosting, vps và hạ tầng thuộc phân khúc cao cấp tại thị trường Việt Nam, đồng thời cũng là Group CTO của The MONA, công ty chủ quản của MONA Media, MONA Software và MONA Host, với hệ sinh thái đầy đủ và hoàn chỉnh để phát triển doanh nghiệp trên môi trường internet.
Với kinh nghiệm làm việc chuyên sâu hơn 15 năm trong lĩnh vực CNTT, trải dài từ mảng hạ tầng, hệ thống, phát triển phần mềm và devops, Thoại mong muốn đóng góp các kinh nghiệm và kiến thức của mình tại Mona để xây dựng một hạ tầng CNTT với các trải nghiệm mới, cao cấp hơn, mượt mà hơn, tin cậy hơn và xoá bỏ khoảng cách giữa các doanh nghiệp và công cuộc chuyển đổi số với đội ngũ chuyên viên kỹ thuật cao luôn hỗ trợ khách hàng 24/7.
Hy vọng với những kiến thức, hiểu biết Thoại chia sẻ sẽ hữu ích đến các bạn độc giả quan tâm!
