Mỗi khi bạn tìm kiếm một thông tin bất kỳ nào trên trình duyệt công cụ tìm kiếm, bạn có nhận thấy yếu tố http:// hoặc https:// ở trong đường dẫn không?. Bạn có bao giờ thắc mắc về http là gì không hay sự khác biệt giữa HTTP và HTTPS không? . Trong bài viết này, MONA Host sẽ đề cập đến HTTP là gì, HTTPS là gì, sự khác biệt giữa HTTP và HTTPS và cách chúng được sử dụng ngày nay để bảo vệ các trang web trên internet thế nào, cùng theo dõi nhé.
Giao thức HTTP là gì?
HTTP là tên viết tắt của Hypertext Transfer Protocol, nhắc đến giao thức truyền tải siêu văn bản, là giao thức tiêu chuẩn của World Wide Web (www), đưa dữ liệu từ Web Server đến trình duyệt web của chúng ta và ngược lại. Có thể nói, HTTP là ngôn ngữ giúp máy chủ và máy khách trò chuyện với nhau, từ đó chia sẻ văn bản, âm thanh, hình ảnh và video một cách dễ dàng. HTTP hoạt động dựa theo mô hình Client (máy khách) – Server (máy chủ), tạo ra quá trình giao tiếp giữa hai đối tượng chính.
Bất cứ khi nào bạn nhập URL vào trình duyệt web, trình duyệt sẽ bắt đầu phiên kết nối với máy chủ của trang web qua địa chỉ IP được hệ thống DNS chuyển đổi từ tên miền. Máy chủ sau khi nhận được yêu cầu sẽ phản hồi với các lệnh tương ứng để hiển thị trang web, bao gồm văn bản, hình ảnh, video, âm thanh và các nội dung khác. Giao tiếp giữa máy tính của bạn và máy chủ này diễn ra qua cổng 80 đối với các kết nối không bảo mật
Giao thức HTTPS là gì?
Vậy HTTPS là gì? HTTPS, hay còn gọi là Hypertext Transfer Protocol Secure, giao thức truyền tải siêu văn bản an toàn. Có thể hiểu rằng HTTPS là phiên bản nâng cấp của HTTP, đảm bảo an toàn cao cho quá trình truyền tải dữ liệu giữa trình duyệt và trang web bạn đang truy cập. HTTPS đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ thông tin cá nhân và tài khoản người dùng nên thường được sử dụng cho các giao dịch trực tuyến có độ bảo mật cao như giao dịch ngân hàng và mua sắm trực tuyến,…
Mặc dù có cách hoạt động tương tự như HTTP nhưng HTTPS vượt trội hơn nhờ sự bổ sung của chứng chỉ SSL (Secure Sockets Layer) hoặc TLS (Transport Layer Security). Ngoài việc mã hóa dữ liệu được truyền giữa máy chủ và trình duyệt của bạn, TLS còn xác thực máy chủ mà bạn đang kết nối và bảo vệ dữ liệu được truyền đó khỏi bị giả mạo.
Giao thức HTTPS sử dụng cổng 443 để đảm bảo các đặc tính quan trọng của thông tin, bao gồm:
- Confidentiality (Tính bảo mật): Sử dụng phương thức mã hóa để đảm bảo rằng thông điệp trao đổi giữa client và server không thể bị kẻ thứ ba đọc được.
- Integrity (Tính chân thực): Sử dụng phương thức hashing để cả client và server đều có thể tin tưởng rằng thông điệp nhận được không bị mất mát hoặc bị chỉnh sửa.
- Authenticity (Tính xác thực): Sử dụng chứng chỉ số để client có thể tin tưởng rằng server/website mà họ truy cập là đích đến mong muốn, không phải là một trang web giả mạo.
Nếu không có HTTPS, mọi dữ liệu bạn nhập vào trang web (chẳng hạn như tên người dùng/mật khẩu, thông tin chi tiết về thẻ tín dụng hoặc ngân hàng, mọi dữ liệu quan trọng khác,…) sẽ được gửi dưới dạng văn bản thuần túy có thể bị chặn. Chính vì thế, bạn phải luôn kiểm tra xem trang web có đang sử dụng HTTPS hay không trước khi nhập bất kỳ thông tin nào.
Giao thức HTTP có phương thức hoạt động như thế nào?
HTTP một giao thức giúp máy tính giao tiếp với nhau qua mạng internet. Bạn có thể hình dung nó như một ngôn ngữ chung mà các máy tính sử dụng để yêu cầu và chia sẻ thông tin.
Khi bạn truy cập một trang web, trình duyệt của bạn sẽ gửi một yêu cầu HTTP đến máy chủ web của trang đó. Máy chủ sau đó sẽ phản hồi lại yêu cầu của bạn. Đây là cách mà trình duyệt và máy chủ web trao đổi thông tin với nhau.
Có một số loại yêu cầu HTTP phổ biến mà trình duyệt có thể gửi:
- GET: Yêu cầu lấy dữ liệu từ máy chủ. Ví dụ, khi bạn vào một trang web, trình duyệt của bạn sẽ gửi một yêu cầu GET để lấy nội dung của trang đó.
- POST: Yêu cầu gửi dữ liệu lên máy chủ. Ví dụ, khi bạn điền vào một biểu mẫu và nhấn nút gửi, trình duyệt sẽ gửi một yêu cầu POST với các thông tin bạn đã nhập.
- PUT: Yêu cầu cập nhật dữ liệu trên máy chủ. Ví dụ, khi bạn chỉnh sửa thông tin tài khoản và lưu lại, trình duyệt sẽ gửi một yêu cầu PUT với thông tin mới của bạn.
Máy chủ sẽ phản hồi lại với các mã trạng thái HTTP để cho trình duyệt biết tình trạng của yêu cầu:
- 200 OK: Yêu cầu thành công và máy chủ đã gửi dữ liệu mà bạn yêu cầu.
- 400 Bad Request: Yêu cầu không hợp lệ, thường do lỗi từ phía trình duyệt hoặc do dữ liệu gửi lên không đúng định dạng.
- 404 Not Found: Máy chủ không tìm thấy tài nguyên mà bạn yêu cầu, có thể do bạn nhập sai địa chỉ URL.
Toàn bộ quá trình này xảy ra trong nền và người dùng thường không nhìn thấy. Nhờ có giao thức HTTP, mọi người có thể truy cập và sử dụng web một cách dễ dàng và nhất quán.
Giao thức HTTPS có phương thức hoạt động như thế nào?
HTTPS là phiên bản an toàn của HTTP, giúp bảo vệ thông tin bạn gửi và nhận qua internet. Nó sử dụng công nghệ SSL (Secure Sockets Layer) hoặc TLS (Transport Layer Security) để mã hóa dữ liệu, ngăn chặn các bên thứ ba đọc trộm thông tin. Dưới đây là cách HTTPS hoạt động một cách dễ hiểu:
- Truy cập trang web HTTPS: Khi bạn truy cập một trang web bằng cách nhập URL bắt đầu với “https://” vào thanh địa chỉ của trình duyệt.
- Yêu cầu chứng chỉ SSL: Trình duyệt của bạn gửi yêu cầu đến máy chủ của trang web để xác minh tính xác thực của nó.
- Máy chủ gửi chứng chỉ SSL: Máy chủ phản hồi bằng cách gửi chứng chỉ SSL. Chứng chỉ này chứa một khóa công khai và được cấp bởi một Tổ chức Cấp Chứng chỉ (CA) đáng tin cậy.
- Xác minh chứng chỉ: Trình duyệt kiểm tra chứng chỉ SSL để đảm bảo nó hợp lệ và được cấp bởi một CA đáng tin cậy. Nếu chứng chỉ hợp lệ, trình duyệt tiếp tục quá trình bảo mật.
- Gửi khóa phiên bí mật: Trình duyệt tạo ra một khóa phiên bí mật và mã hóa khóa này bằng khóa công khai từ chứng chỉ SSL. Sau đó, trình duyệt gửi khóa phiên đã mã hóa tới máy chủ.
- Giải mã khóa phiên: Máy chủ sử dụng khóa riêng của nó để giải mã khóa phiên bí mật. Bây giờ cả trình duyệt và máy chủ đều có khóa phiên giống nhau.
- Trao đổi dữ liệu an toàn: Với khóa phiên, cả trình duyệt và máy chủ đều mã hóa dữ liệu trước khi gửi đi và giải mã khi nhận được. Điều này đảm bảo rằng thông tin trao đổi giữa bạn và trang web được bảo vệ khỏi các bên thứ ba.
Nhờ vào HTTPS, bạn có thể yên tâm rằng thông tin cá nhân và dữ liệu nhạy cảm của mình được bảo vệ khi truy cập các trang web an toàn.
HTTP và HTTPS khác nhau như thế nào?
HTTP và HTTPS đều là những giao thức quen thuộc nhưng tồn tại những sự chênh lệch quan trọng. Do đó, bảng so sánh chi tiết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ về sự khác nhau giữa HTTP và HTTPS là gì?
|
HTTP |
HTTPS |
|
Hypertext Transfer Protoco
Được viết trên thanh địa chỉ trình duyệt web là http://. |
Hypertext Transfer Protocol Secure
Được viết trên thanh địa chỉ trình duyệt web là https://. |
| Chứng chỉ SSL |
Không có chứng chỉ SSL |
HTTPS là một biến thể của giao thức HTTP, nhưng được nâng cấp hơn với các lớp bảo mật. Ngày nay, giao thức HTTPS trở thành trụ cột quan trọng để đảm bảo tính an toàn cho website.
Dù bạn đang sử dụng máy tính cá nhân hay các thiết bị công cộng, các tiêu chuẩn SSL không ngừng bảo vệ giao tiếp giữa máy khách và máy chủ, ngăn chặn mọi gắn kết đáng nguy hiểm |
| Port* |
Giao thức HTTP sử dụng Port 80 |
Giao thức HTTPS sử dụng Port 443 |
| Mức độ bảo mật |
Mức độ bảo mật không cao vì HTTP không được mã hóa thông tin, đặt ra những thách thức về mức độ an toàn.
Chưa kể, phiên kết nối của người dùng có thể bị “nghe lén” mà họ không hề hay biết và việc cung cấp thông tin cá nhân cho một trang web có thể khiến người dùng trở thành mục tiêu tấn công của các trang web giả mạo. |
Mức độ bảo mật cao. Khi truy cập một trang web qua giao thức HTTPS, máy khách không chỉ kết nối với trang web mà còn được hỗ trợ trong việc xác thực tính đích danh của trang web đó.
Quá trình này được thực hiện thông qua việc kiểm tra xác thực bảo mật, được cung cấp và xác minh bởi các Certificate Authority (CA) – tổ chức phát hành chứng chỉ số đảm bảo an toàn tuyệt đối cho người dùng, doanh nghiệp, máy chủ, mã nguồn và phần mềm. |
| Tốc độ giao tiếp |
HTTP có tốc độ truyền tải nhanh vì không có quá trình mã hóa dữ liệu. |
HTTPS với việc sử dụng SSL/TLS để mã hóa dữ liệu nên tốc độ giao tiếp (duyệt web, tải trang đích) thường có thể chậm hơn một chút nhưng không đáng kể. |
| SEO |
Google không ưu tiên cho các trang web HTTP. |
Những trang web sử dụng HTTPS sẽ được Google ưu tiên hơn những website sử dụng HTTP bởi các trang web HTTPS là các trang web an toàn. |
Port*: cổng kết nối đặc biệt, là nơi mà máy tính của bạn kết nối đến server với mục tiêu quan trọng: bảo vệ gói dữ liệu đang di chuyển qua mạng.
Một số lưu ý khi sử dụng HTTP và HTTPS
Vậy là nội dung cho thắc mắc “giao thức HTTPS là gì?” đã được bật mí ở trên. Ngoài ra, người dùng cần lưu ý một số điều sau khi sử dụng HTTP và HTTPS:
- Khi bắt đầu một cuộc giao dịch trực tuyến, việc kiểm tra giao thức mà trang web đó sử dụng là điều rất cần thiết.
- Ở các doanh nghiệp hàng đầu và các hệ thống thanh toán điện tử uy tín, việc triển khai giao thức HTTPS trở thành một yêu cầu cơ bản.
- Nếu một trang thanh toán không sử dụng giao thức HTTPS, có thể đó là tín hiệu báo động về rủi ro an ninh thông tin và một trang web có giao diện không an toàn, dễ dàng đánh cắp thông tin của người dùng.
- Để nhận biết tính an toàn, đường dẫn của trang web sẽ bắt đầu bằng HTTPS và có một biểu tượng khóa nhỏ. Khi bạn di chuyển chuột lên biểu tượng này, tên của đơn vị xác thực (CA) sẽ xuất hiện, tạo ra một lớp bảo vệ tối đa cho dữ liệu cá nhân của bạn.
Tại sao nên sử dụng HTTPS cho website của bạn
Như vậy bảng so sánh trên đây đã chỉ rõ sự khác nhau giữa giao thức HTTP và HTTPS là gì? Tuy nhiên, chỉ bấy nhiêu thông tin vẫn chưa đủ để chứng minh tầm quan trọng của việc sử dụng HTTPS cho website của bạn. Do đó, bạn hãy cùng chúng tôi điểm qua những lợi ích quan trọng mà HTTPS mang lại sau đây.
HTTPS bảo mật thông tin người dùng
HTTPS trở thành tiêu chuẩn bảo mật hàng đầu cho website của nhiều doanh nghiệp nhờ sử dụng phương thức mã hóa (encryption). Encryption cam kết các thông điệp truyền tải giữa máy khách và máy chủ không bao giờ bị hackers đọc được. Điều này tạo ra một tường lửa vững chắc, bảo vệ dữ liệu nhạy cảm khỏi sự xâm phạm.
Nên nhớ rằng, nếu trang web bạn truy cập không sử dụng giao thức HTTPS, đồng nghĩa với việc bạn đang mở cửa sổ cho nguy cơ tấn công sniffing. Hacker có thể dễ dàng “chen ngang” vào kết nối giữa máy khách và máy chủ, đánh cắp mọi dữ liệu quan trọng mà bạn gửi đi bao gồm mật khẩu, thông tin thẻ tín dụng, nội dung email,… và thậm chí theo dõi mọi hoạt động của bạn trên trang web mà không báo trước.
Với giao thức HTTPS, bạn có thể hoàn toàn tin tưởng rằng thông điệp của bạn không chỉ được bảo vệ khỏi sự đọc lén mà còn giữ nguyên tính toàn vẹn, không bao giờ bị sửa đổi hay biến đổi so với dữ liệu gốc.
Tránh lừa đảo từ các website giả mạo
Tình trạng lừa đảo từ các website giả mạo luôn là nỗi lo chung của nhiều người dùng. Có thể bạn chưa biết, mỗi server đều có khả năng giả mạo để đánh cắp thông tin từ người dùng thông qua các kỹ thuật tinh vi như Phishing. Điều đặc biệt chỉ có ở giao thức HTTPS là trước khi bắt đầu quá trình trao đổi dữ liệu giữa máy khách và máy chủ, trình duyệt trên máy khách sẽ yêu cầu máy chủ cung cấp chứng chỉ SSL để chắc chắn rằng người dùng đang tương tác với đối tượng uy tín.
Tăng uy tín website đối với người dùng giao thức HTTPS
Ưu điểm của bảo mật HTTPS là gì? Chính là mức độ uy tín của website tăng lên khi sử dụng giao thức HTTPS. Các trình duyệt web hàng đầu như Google Chrome, Mozilla Firefox, Microsoft Edge hay Apple Safari đều đưa ra cảnh báo đối với người dùng khi họ truy cập các trang web “không bảo mật” sử dụng giao thức HTTP. Hành động này không chỉ là biện pháp an ninh cho thông tin cá nhân, thẻ ngân hàng và dữ liệu nhạy cảm khác của người dùng mà còn là cách bảo vệ linh hồn của một trang web.
Website tồn tại vì người dùng, việc bảo vệ họ đồng nghĩa với việc bảo vệ sự tồn tại của trang web. Nếu người dùng không cảm thấy an toàn và tin tưởng khi sử dụng website, sẽ là mất mát lớn về lượng người dùng. Sử dụng giao thức HTTPS với chứng chỉ SSL/TLS đã được xác minh bảo mật là cam kết của bạn đối với sự uy tín và an toàn của họ.
Giao thức HTTPS là điều kiện cần thiết trong SEO website
Google sẽ ưu tiên xếp hạng tìm kiếm cho các trang web sử dụng giao thức HTTPS hơn là những website sử dụng HTTP. Vì vậy, các trang web không chuyển đổi sẽ mất lợi thế cạnh tranh trước các đối thủ sử dụng HTTPS.
Nếu doanh nghiệp của bạn đang tích hợp chiến lược SEO qua Google, việc triển khai HTTPS trở thành yếu tố quyết định đối với việc nâng cao vị thế của trang web trong kết quả tìm kiếm.
Cách chuyển HTTP sang HTTPS
Sau khi đã tìm hiểu HTTPS là gì ở trên, ngoài ra, nếu bạn muốn biết cách chuyển từ HTTP sang HTTPS được thực hiện như thế nào cùng theo dõi hướng dẫn sau đảm bảo sự liên tục và an toàn cho trang web của bạn:
- Thiết lập và cấu hình chứng chỉ SSL cho trang web của bạn.
- Backup toàn bộ trang web để có khả năng khôi phục nếu cần thiết.
- Điều chỉnh internal link trên trang web từ HTTP sang HTTPS để đảm bảo tính nhất quán.
- Kiểm tra và cập nhật thư viện mã như JavaScript, Ajax và các plugin bên thứ ba để chúng tương thích với HTTPS.
- Chuyển hướng tất cả các liên kết được kiểm soát bên ngoài sang HTTPS, kể cả danh sách thư mục.
- Điều chỉnh các tệp cấu hình như htaccess để hỗ trợ chuyển hướng từ HTTP sang HTTPS trên các máy chủ khác nhau.
- Nếu sử dụng CDN, hãy đảm bảo cập nhật cài đặt SSL để đồng bộ với chuyển đổi của trang web.
- Triển khai chuyển hướng 301 để bảo vệ SEO và giúp công cụ tìm kiếm hiểu rằng trang web đã chuyển sang HTTPS.
- Cập nhật liên kết tự động hóa tiếp thị để đảm bảo mọi liên kết được sử dụng trong các công cụ tự động hóa tiếp thị của bạn đều đã được cập nhật. Cập nhật landing page và liên kết quảng cáo trả phí để tránh mất liên kết.
- Config trang web cho HTTPS trong công cụ tìm kiếm và phân tích.
Các câu hỏi thường gặp
Khi lỗi HTTPS bị gạch đỏ trên website cần làm gì?
Trang web hiển thị lỗi HTTPS được gạch đỏ là cảnh báo nguy hiểm với người dùng, thông báo rằng trang web này có thể không an toàn. Hậu quả trực tiếp là mất uy tín của trang web trong tâm trí của người dùng. Để giải quyết tình trạng này, doanh nghiệp cần mua chứng chỉ bảo mật SSL cho trang web của mình từ các đại lý SSL đáng tin cậy như Mona Host.
Sử dụng HTTPS như thế nào?
Sử dụng HTTPS rất đơn giản, đầu tiên, bạn hãy tự tạo SSL certificate trong quá trình cấu hình Webserver, nhưng đây chỉ được gọi là self-signed SSL certificate.
Tuy nhiên, certificate tự cấp này, mặc dù vẫn đảm bảo tính Confidentiality và Integrity trong giao tiếp server và client, nhưng lại thiếu đi tính Authenticity do không có bên thứ 3 đáng tin cậy kiểm chứng nó. Trong trường hợp các trang web quan trọng như E-Commerce, Online Payment hay Web Mail, thì việc mua SSL certificate từ các Trusted Root CA như RapidSSL, Comodo, GeoTrust là lựa chọn phổ biến. Những CA này không chỉ cấp phát mà còn quản lý chứng chỉ SSL, đảm bảo tính xác thực và uy tín của nó.
Toàn bộ thông tin trên khái niệm giao thức HTTP và HTTPS là gì? Và lý giải tại sao nên sử dụng HTTPS? MONA Host mong rằng bài viết sẽ thực sự hữu ích với bạn trong việc tìm kiếm giải pháp an toàn bảo vệ website. Cùng theo dõi nhiều bài viết sau của MONA Host để cập nhật những nội dung thú vị khác nhé!
Mình là Võ Nguyên Thoại, hiện tại đang là Co-founder và CTO của MONA Host - công ty chuyên cung cấp các dịch vụ cloud hosting, vps và hạ tầng thuộc phân khúc cao cấp tại thị trường Việt Nam, đồng thời cũng là Group CTO của The MONA, công ty chủ quản của MONA Media, MONA Software và MONA Host, với hệ sinh thái đầy đủ và hoàn chỉnh để phát triển doanh nghiệp trên môi trường internet.
Với kinh nghiệm làm việc chuyên sâu hơn 15 năm trong lĩnh vực CNTT, trải dài từ mảng hạ tầng, hệ thống, phát triển phần mềm và devops, Thoại mong muốn đóng góp các kinh nghiệm và kiến thức của mình tại Mona để xây dựng một hạ tầng CNTT với các trải nghiệm mới, cao cấp hơn, mượt mà hơn, tin cậy hơn và xoá bỏ khoảng cách giữa các doanh nghiệp và công cuộc chuyển đổi số với đội ngũ chuyên viên kỹ thuật cao luôn hỗ trợ khách hàng 24/7.
Hy vọng với những kiến thức, hiểu biết Thoại chia sẻ sẽ hữu ích đến các bạn độc giả quan tâm!
