Máy chủ đóng vai trò quan trọng trên môi trường Internet, tuy nhiên vẫn chưa nhiều người dùng hiểu được máy chủ server là gì? Server chuyên dụng có thể sử dụng cho nhiều mục đích khác nhau như cung cấp không gian lưu trữ hay chạy những ứng dụng phần mềm. Bài viết dưới đây của MONA Host sẽ giúp bạn hiểu thêm về server, cách hoạt động cũng như vai trò của máy chủ.
Server là gì?
Máy chủ là một máy tính hoặc hệ thống phần mềm chuyên dụng được thiết kế để cung cấp dịch vụ, dữ liệu hoặc tài nguyên cho các máy tính khác, được gọi là máy khách (client). Server có thể được sử dụng với nhiều mục đích khác như như bao gồm từ việc cung cấp các trang web và email server hay quản lý tệp hoặc chạy ứng dụng. Các máy chủ này chạy trên mô hình máy khách-máy chủ, trong đó máy khách yêu cầu các dịch vụ hoặc tài nguyên cụ thể và máy chủ sẽ đáp ứng các yêu cầu này.
Máy chủ khác với máy tính cá nhân về mục đích và khả năng của chúng. Trong khi máy tính cá nhân được tối ưu hóa cho mục đích sử dụng cá nhân và có giao diện thân thiện với người dùng, thì máy chủ được xây dựng để đạt được hiệu suất, độ tin cậy và khả năng mở rộng để xử lý đồng thời nhiều yêu cầu từ nhiều khách hàng.
Vai trò của máy chủ giống như vai trò của thủ thư trong một thư viện kỹ thuật số rộng lớn. Nó tổ chức và lưu trữ thông tin, đảm bảo thông tin có thể truy cập được, đáng tin cậy và an toàn cho bất kỳ ai tìm kiếm thông tin đó
Máy chủ có thể là một thực thể vật lý như những cụm máy tính khổng lồ với chằng chịt những dây cáp, phụ kiện. Loại server vật lý này thường được bảo quản và vận hành trong môi trường an toàn với máy chủ, cụ thể là các trung tâm dữ liệu (data center).
Bên cạnh đó, máy chủ còn có thể là một thiết bị ảo được hình dung bằng các thông số cấu hình, tài khoản, và phần mềm quản lý. Loại server này được truy cập thông qua một website và có thể cấu hình, tùy chỉnh ngay trên đó.
Mục đích sử dụng máy chủ là gì?
Mỗi máy chủ có một vai trò cụ thể trong môi trường internet. Tuy nhiên, mục tiêu chính của bất kỳ server nào cũng sẽ là tính toán, lưu trữ và quản lý dữ liệu trong mạng. Vai trò cốt lõi của server sẽ bao gồm:
- Chia sẻ tài nguyên: Máy chủ cho phép chia sẻ các tài nguyên như tệp, ứng dụng và máy in giữa nhiều máy khách trên mạng.
- Lưu trữ dữ liệu: Máy chủ lưu trữ và quản lý dữ liệu, hoạt động như kho lưu trữ thông tin mà người dùng hoặc ứng dụng được ủy quyền có thể truy cập.
- Tính toán: Máy chủ thể thực hiện các tính toán thay mặt cho khách hàng, giảm tải các yêu cầu xử lý từ các thiết bị riêng lẻ.
- Hỗ trợ giao tiếp: Server hoạt động như một cổng giữa các máy tính khác nhau trong mạng, cho phép liên lạc giữa chúng và thậm chí đôi khi thu hẹp các khoảng cách như phần mềm trung gian .
Khi kết nối, bạn có thể truy cập các tệp, chương trình và bất kỳ thông tin nào khác mà bạn cần. Về bản chất, máy chủ tồn tại để cung cấp dịch vụ.
Tính năng chính của server là gì?
Các máy chủ có thể sử dụng với nhiều mục đích khác nhau về khả năng hoặc phạm vi tiếp cận, nhưng tất cả đều có chung các tính năng chính sau.
- Khả năng mở rộng: Máy chủ có thể chạy nhiều chương trình và xử lý nhiều người dùng truy cập cùng lúc.
- Tập trung hóa: Chúng cho phép lưu trữ và truy cập dữ liệu tập trung, tăng hiệu quả, bảo mật và quản lý.
- Bảo vệ: Máy chủ an toàn hơn máy tính để bàn tiêu chuẩn vì chúng có thể được trang bị các tính năng bảo mật nâng cao, chẳng hạn như tường lửa và hệ thống ngăn chặn xâm nhập.
- Hiệu suất cao: Các thiết bị này có thiết kế để xử lý khối lượng công việc lớn và có thể xử lý khối lượng yêu cầu lớn.
Các thành phần chính để cấu tạo server
Máy chủ, hay còn gọi là server, đóng vai trò như trung tâm điều hành, cung cấp dịch vụ và không gian lưu trữ dữ liệu cho các thiết bị khác. Các thành phần cụ thể sẽ khác nhau dựa trên kiểu dáng và chức năng của một máy chủ nhất định, nhưng các thành phần phổ biến sẽ bao gồm:
- Phần cứng: Bộ xử lý trung tâm (CPU), bộ nhớ, thiết bị lưu trữ, giao diện mạng và khung máy chủ của máy chủ chuyên dụng đều được bao gồm trong phần này.
- Hệ điều hành máy chủ: Hệ điều hành này được tạo ra với một loại môi trường máy khách/máy chủ cụ thể.
- Kết nối mạng: Qua mạng cục bộ (LAN), mạng diện rộng (WAN) hoặc internet , các chương trình máy chủ kết nối với kiến trúc mạng và giao tiếp với các thiết bị khách. Để cung cấp khả năng dự phòng và phù hợp với nhiều thiết lập mạng khác nhau, một số dạng máy chủ nhất định có chứa một số giao diện mạng.
- Công cụ quản lý và giám sát: Các công cụ quản lý từ xa và giám sát hiệu suất thường được đi kèm với máy chủ.
- Phần mềm máy chủ: Phần mềm máy chủ này hỗ trợ một trường hợp sử dụng cụ thể. Phần mềm dành cho email server, máy chủ web và máy chủ cơ sở dữ liệu là một vài ví dụ.
- Tính năng sẵn sàng cao: Khả năng sẵn sàng cao được đưa vào một số máy chủ để giảm thời gian ngừng hoạt động và đảm bảo hoạt động liên tục. Điều này liên quan đến việc có quyền truy cập vào nhiều hệ thống lưu trữ, nguồn điện dự phòng và giao diện mạng cũng như các công cụ quản lý cấu hình cho phép chuyển đổi dự phòng và cân bằng tải tự động .
Máy chủ hoạt động như thế nào?
Máy chủ như là những máy tính để bàn có hiệu xuất xử lý mạnh mẽ, cung cấp không gian lưu trữ và xử lý lượng lớn dữ liệu. Thay vì lưu dữ liệu trên máy tính để bàn cá nhân của bạn, nơi chỉ có thể lưu trữ rất nhiều thông tin, máy chủ cho phép bạn lưu trữ dữ liệu trên một thiết bị từ xa mà bất kỳ ai có kết nối Internet hoặc mạng cục bộ đều có thể truy cập được. Khi bạn muốn truy cập dữ liệu của mình bằng máy tính, bạn gửi yêu cầu đến máy chủ, sau đó máy chủ sẽ phản hồi bằng cách gửi lại dữ liệu được yêu cầu cho bạn.
Quá trình này được gọi là mô hình client-server hoặc mô hình request-response và nó bao gồm 4 giai đoạn chính như:
- Người dùng hoặc khách hàng bắt đầu nhập yêu cầu.
- Máy chủ lưu trữ hoặc xử lý thông tin được yêu cầu.
- Mạng kết nối giữa người dùng và máy chủ.
- Máy chủ xử lý yêu cầu và phản hồi yêu cầu lại cho người dùng
Để giúp bạn hình dung rõ hơn về cách hoạt động của mô hình máy khách – máy chủ, MONA Host sẽ đưa một ví dụ thực tế sau:
Giả sử bạn muốn xem một video trên youtube, vì vậy bạn nhập youtube.com vào trình duyệt web hoặc mở ứng dụng youtube trên điện thoại của mình. Giai đoạn này bạn đóng vai trò là người dùng hoặc khách hàng bắt đầu yêu cầu.
Trong trường hợp này, máy chủ sẽ là youtube.com, nơi lưu trữ và xử lý thông tin được yêu cầu (video.) Mạng Internet kết nối bạn với youtube.com . Ứng dụng phần mềm xử lý mô hình phản hồi yêu cầu là trình duyệt web hoặc ứng dụng youtube. Và nếu không có máy chủ, bạn sẽ không thể xem video, nghe nhạc,…
Ai nên sử dụng máy chủ?
Bây giờ chắc hẳn bạn đã hiểu rõ máy chủ là gì, nhưng làm thế nào để bạn rằng doanh nghiệp của bạn cần sử dụng máy chủ? Dưới đây là một vì đối tượng phổ biến cần sử dụng máy chủ như:
Doanh nghiệp của bạn đang phát triển
Việc quản lý máy tính và CNTT của bạn khá đơn giản khi bạn có ít nhân viên. Khi doanh nghiệp cần cập nhật phần mềm hoặc đang chuyển sang giải pháp chống vi-rút mới, thì công việc này sẽ không khó khăn với bạn.
Tuy nhiên, khi doanh nghiệp ngày càng phát triển đồng thời số lượng nhân viên ngày càng nhiều, bạn sẽ sớm nhận ra rằng những nhiệm vụ này không chỉ trở nên khó hơn. Có thể bạn đã nhận thấy rằng đội nhóm kỹ thuật của doanh nghiệp đang sa lầy vào việc chia sẻ tệp hoặc theo dõi các bản cập nhật phần mềm.
Máy chủ có thể đơn giản hóa các quy trình đó và hơn thế nữa. Nó sẽ giúp việc quản lý một nhóm máy tính trên mạng của bạn trở nên dễ dàng hơn nhiều, và ở bất kỳ nơi nào có kết nối internet.
Đội ngũ nhân viên của bạn cần truy cập vào cùng một dữ liệu
Bất kỳ oanh nghiệp nào cũng cần có một vị trí lưu trữ dữ liệu trung tâm. Nó giúp mọi thứ có tổ chức hơn và cho phép các thành viên trong nhóm của bạn truy cập vào dữ liệu họ cần khi họ cần.
Đối với các doanh nghiệp nhỏ, có thể chọn lưu trữ đám mây để truy cập dữ liệu của bạn một cách linh hoạt và dễ dàng. Tuy nhiên, khi doanh nghiệp phát triển lớn mạnh thì việc sử dụng máy chủ có bộ điều khiển miền có thể sẽ hợp lý hơn.
Bộ điều khiển miền là một máy chủ đáp ứng các yêu cầu xác thực giúp đơn giản hóa quy trình quản lý quyền của người dùng cho doanh nghiệp của bạn. Nó có thể chạy phần mềm Windows Server, Active Directory cũng như các dịch vụ in và tập tin. Những thứ mà bạn có thể quản lý nhiều thiết bị dễ dàng hơn nhiều.
Bạn muốn tập trung quản lý an ninh mạng
Việc cài đặt phần mềm bảo mật cho từng thiết bị trong mạng của bạn có thể không phải là vấn đề lớn khi bạn chỉ có một vài nhân viên. Tuy nhiên, một khi doanh nghiệp phát triển và số lượng nhân viên ngày càng tăng thì khi thực hiện bạn sẽ tốn rất nhiều thời gian.
Máy chủ sẽ cho phép bạn triển khai các bản cập nhật bảo mật trên toàn mạng từ một máy duy nhất. Từ đó, bạn có thể chạy quét vi-rút, quản lý bộ lọc thư rác và cài đặt các chương trình trên mạng. Điều đó làm cho việc quản lý an ninh mạng ít đòi hỏi khắt khe hơn rất nhiều, ngay cả khi bạn có nhiều thành viên hơn trong công ty của mình.
Bạn muốn tự động sao lưu
Bạn có thường xuyên sao lưu dữ liệu máy tính để bàn và máy tính xách tay của mình không? Rất có thể bạn sẽ không làm điều đó thường xuyên. Nếu bạn đã từng làm việc trên máy tính và quên nhấn nút lưu, bạn sẽ biết rằng bạn rất dễ bị mất tập trung khi đầu óc bận rộn.
Hậu quả của việc mất dữ liệu và tốn thêm nhiều thời gian để cố gắng truy xuất dữ liệu có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động kinh doanh của bạn.
Một máy chủ chuyên dụng có thể tự động hóa quá trình đó cho bạn. Bạn có thể tự động sao lưu tất cả các máy tính của mình vào một trung tâm trung tâm và sao lưu máy chủ để có biện pháp bổ sung. Giúp bạn giảm đáng kể thời gian ngừng hoạt động và giảm thiểu tác động của việc mất dữ liệu.
Các loại server phổ biến hiện nay
Máy chủ có nhiều dạng khác nhau, mỗi dạng được thiết kế riêng cho các chức năng và ứng dụng cụ thể. Hiểu được môi loại máy chủ khác nhau là rất quan trọng để bạn lựa chọn đúng loại đáp ứng nhu cầu cụ thể của bạn. Dưới đây là các loại máy chủ chính dựa trên chức năng, cách sử dụng:
Web server là gì?
Máy chủ web là một trong những loại phổ biến nhất và được thiết kế để lưu trữ các trang web. Nó đáp ứng các yêu cầu HTTP từ trình duyệt web, cung cấp các trang web, hình ảnh, video và nội dung web khác. Phần mềm máy chủ web phổ biến bao gồm Apache, Nginx và Microsoft Internet Information Services (IIS).
Mail server là gì?
Email Server có chức năng xử lý việc gửi, nhận và lưu trữ email. Chúng đảm bảo liên lạc qua email đáng tin cậy và bao gồm các tính năng như lọc thư rác và quét vi-rút. Các giải pháp máy chủ email nổi bật bao gồm Microsoft Exchange và Postfix.
Application server
Application server cung cấp môi trường để chạy các ứng dụng và dịch vụ phần mềm với mục đích nhằm xử lý logic ứng dụng và truy xuất dữ liệu. Ví dụ như máy chủ ứng dụng Java, máy chủ ứng dụng .NET và máy chủ Node.js.
Database server là gì?
Database server đảm bảo tính toàn vẹn cho dữ liệu, bảo mật và truy vấn hiệu quả. Chúng rất cần thiết cho các ứng dụng dựa trên lưu trữ dữ liệu có cấu trúc. Phần mềm máy chủ cơ sở dữ liệu phổ biến bao gồm MySQL , PostgreSQL và Microsoft SQL Server.
DNS server
Máy chủ hệ thống tên miền (DNS) chuyển đổi tên miền mà người dùng có thể đọc được thành địa chỉ IP, tạo điều kiện thuận lợi cho việc điều hướng trên Internet. Nó có một vai trò cần thiết trong cơ sở hạ tầng internet. Phần mềm máy chủ DNS phổ biến bao gồm BIND và Microsoft DNS.
Proxy server
Máy chủ proxy đóng vai trò trung gian giữa máy khách và máy chủ khác. Chúng có thể phục vụ nhiều mục đích khác nhau, chẳng hạn như lưu vào bộ nhớ đệm nội dung web, cân bằng tải và tăng cường bảo mật. Các loại proxy server phổ biến như máy chủ proxy ngược và máy chủ mạng phân phối nội dung (CDN).
File server
Máy chủ tệp tin ( file server) được dành riêng để lưu trữ và chia sẻ tệp trong mạng. Chúng cung cấp khả năng lưu trữ tệp tập trung và kiểm soát quyền truy cập, giúp người dùng dễ dàng cộng tác và chia sẻ tài liệu. Ví dụ bao gồm Windows File Server và các thiết bị lưu trữ gắn mạng (NAS) .
Gaming server
Gaming server lưu trữ các trò chơi trực tuyến cho nhiều người chơi, cho phép người chơi kết nối, tương tác và cạnh tranh trong thế giới ảo. Gaming server yêu cầu độ trễ thấp và khả năng hiệu suất cao. Phần mềm máy chủ trò chơi sẽ khác nhau tùy theo tiêu đề và nền tảng trò chơi.
Print server là gì?
Máy chủ in hay còn gọi là print server có chức năng nhằm quản lý các yêu cầu in từ máy khách đến máy in nối mạng. Chúng sẽ sắp xếp các lệnh in, xử lý việc quản lý máy in và đảm bảo quy trình in hiệu quả. Phần mềm máy chủ in thường được tích hợp vào các thiết bị máy in nối mạng.
DHCP server là gì?
Các hệ thống máy tính phân bổ động địa chỉ IP cho máy khách được gọi là máy chủ giao thức cấu hình máy chủ động (DHCP). Bởi vì những máy chủ này có thể xử lý nhiều yêu cầu của khách hàng cùng một lúc nên chúng rất cần thiết cho việc quản trị mạng.
Một số câu hỏi thường gặp về server là gì?
Máy chủ khác gì với máy tính cá nhân (PC)
Mặc dù máy chủ khác và máy tính cá nhân đều có mục đích thiết kế riêng biệt nhưng các thành phần phần cứng cơ bản tạo nên sự tương đồng cơ bản giữa máy tính để bàn và máy chủ. Cả hai đều dựa vào các thành phần như bộ nhớ, bộ lưu trữ và thành phần mạng để thực hiện chức năng của mình.
Tuy nhiên, máy tính để bàn thường có kiểu dáng nhỏ gọn phù hợp với từng cá nhân. Mặt khác, máy chủ có nhiều kiểu dáng khác nhau để đáp ứng các yêu cầu cơ sở hạ tầng đa dạng.
Máy tính của tôi có thể là máy chủ không?
Có, chương trình máy tính của bạn có thể được chuyển thành một máy chủ chuyên dụng. Tuy nhiên, bạn không nên sử dụng chương trình máy tính cá nhân của mình làm máy chủ vì nó không được thiết kế để sử dụng như một máy chủ và nó có thể kém tin cậy hơn.
Google có phải là máy chủ không?
Phải, Google là một máy chủ. Đó là một mạng lưới máy chủ lớn lưu trữ dữ liệu và phục vụ chúng cho những người dùng yêu cầu chúng qua internet. Bạn có thể coi Google như một máy chủ máy tính khổng lồ phục vụ dữ liệu cho người dùng trên toàn thế giới.
Cổng máy chủ là gì?
Cổng máy chủ là điểm cuối giao tiếp trên máy tính cho phép nó gửi và nhận dữ liệu từ các máy tính khác. Cổng máy chủ thường được máy chủ sử dụng để lắng nghe các yêu cầu dữ liệu đến.
Ví dụ: cổng mặc định cho máy chủ web là cổng 80.
Điều này có nghĩa là khi bạn gõ địa chỉ web vào trình duyệt, trình duyệt sẽ gửi yêu cầu tới cổng 80 trên máy chủ máy tính. Sau đó, máy chủ máy tính sẽ gửi dữ liệu được yêu cầu trở lại trình duyệt thông qua cổng 80.
Trên đây là toàn bộ thông tin về server là gì và phân loại chức năng của các loại máy chủ phổ biến nhất hiện nay. Điều quan trọng là bạn phải biết nhu cầu của mình hiện đang là gì và ngân sách có thể chi trả là bao nhiêu để đưa ra được lựa chọn phù hợp nhất. MONA Host hi vọng những thông tin mà chúng tôi cung cấp hữu ích với bạn.
Mình là Võ Nguyên Thoại, hiện tại đang là Co-founder và CTO của MONA Host - công ty chuyên cung cấp các dịch vụ cloud hosting, vps và hạ tầng thuộc phân khúc cao cấp tại thị trường Việt Nam, đồng thời cũng là Group CTO của The MONA, công ty chủ quản của MONA Media, MONA Software và MONA Host, với hệ sinh thái đầy đủ và hoàn chỉnh để phát triển doanh nghiệp trên môi trường internet.
Với kinh nghiệm làm việc chuyên sâu hơn 15 năm trong lĩnh vực CNTT, trải dài từ mảng hạ tầng, hệ thống, phát triển phần mềm và devops, Thoại mong muốn đóng góp các kinh nghiệm và kiến thức của mình tại Mona để xây dựng một hạ tầng CNTT với các trải nghiệm mới, cao cấp hơn, mượt mà hơn, tin cậy hơn và xoá bỏ khoảng cách giữa các doanh nghiệp và công cuộc chuyển đổi số với đội ngũ chuyên viên kỹ thuật cao luôn hỗ trợ khách hàng 24/7.
Hy vọng với những kiến thức, hiểu biết Thoại chia sẻ sẽ hữu ích đến các bạn độc giả quan tâm!
